Kadriye Çamtepe werd geboren in 1938 in İzmir, Turkije. Haar jeugd bracht ze door in deze stad, waar ze haar man, Hasan Hüseyin Çamtepe, ontmoette. Hasan vertrok in 1964 naar België om als mijnwerker te werken, en in 1965 volgde Kadriye hem. “Mijn leven in België was goed,” zegt ze, terwijl ze terugkijkt op haar tijd daar. “Ik had altijd een goed contact met mijn omgeving, buren en vrienden. Ik heb hier nooit problemen gehad.” Toch was het leven van Kadriye niet altijd gemakkelijk, want achter de schijnbare rust schuilde een leven vol uitdagingen.

“Mijn leven was altijd gevuld met pijn en strijd,” vertelt Kadriye, met een zachte stem. Haar man werkte van 1964 tot 1982 in de mijnen van België, totdat hij op tragische wijze overleed na een hartaanval. “Mijn man overleed na een hartaanval,” zegt ze, haar ogen even vol van verdriet, maar ze herpakt zich snel. Ze had nooit als werknemer in een bedrijf gewerkt, en het gezin leefde van het pensioen van haar man. “Ik heb mijn kinderen opgevoed. Toen mijn kinderen ouder werden, begonnen ook zij bij te dragen aan het huishouden,” legt ze uit.

Maar het leven in België was niet zonder pijn. Ze moest niet alleen haar man missen, maar ook haar kinderen. “Ik ben moeder van 11 kinderen, waarvan ik er 4 heb verloren,” zegt ze. “Gelukkig heb ik nog 7 kinderen, 6 dochters en 1 zoon, en 16 kleinkinderen.” Het verlies van haar kinderen was het zwaarste dat ze had meegemaakt. “Het ergste pijn is het pijn van het verlies van kinderen,” zegt ze, haar stem trillerig van emotie. “Mijn eerste zoon overleed op 33-jarige leeftijd. Mijn dochter overleed vorig jaar op 60-jarige leeftijd. Andere kinderen van mij overleden op jonge leeftijd. Het verlies van mijn kinderen heeft me het meeste gekraakt.”

Toen Kadriye in België aankwam, was het moeilijk om zich aan te passen aan de nieuwe cultuur en de taal. “Toen ik naar België kwam, had ik enige tijd moeite om me aan te passen. Het leren van de taal en de cultuur was niet gemakkelijk,” zegt ze. Maar, zoals ze vertelt, raakte ze na verloop van tijd gewend. “Ik ging boodschappen doen en kwam thuis. Mijn vrienden waren echt behulpzaam en ik heb altijd geprobeerd hen ook te helpen. We waren altijd in solidariteit met elkaar.”

Haar kinderen speelden een grote rol in haar leven in België, vooral als vertalers. “Mijn kinderen groeiden snel op en werden mijn vertalers,” zegt ze met een glimlach. Dit was essentieel voor Kadriye, aangezien ze zich nooit echt aan de Vlaamse taal had kunnen aanpassen. “Ik heb niet veel aandacht besteed aan het leren van het Vlaams,” legt ze uit.

Elke zomer, toen haar man nog leefde, maakten ze lange reizen naar Turkije. “We hielden van ons land en miste het,” zegt Kadriye. “Een keer hadden we een ongeluk op de weg. We botsten frontaal met een voertuig in Duitsland. Gelukkig raakten we allemaal niet zwaar gewond, we hadden geluk. Het jaar daarop gingen we weer op vakantie.” Ondanks de moeilijkheden bleef het gezin terugkeren naar hun thuisland.

De pijn van het verlies van geliefden was echter een constante in Kadriye’s leven. “Ik heb veel dierbaren verloren. Ik heb veel pijn geleden. Ik verloor mijn ouders en vele andere familieleden,” vertelt ze. Maar het verlies van haar kinderen was het meest verwoestend. “Het verlies van mijn kinderen heeft me het meeste gekraakt,” herhaalt ze, met een diepe zucht.

In België zelf had ze nooit slechte ervaringen. “In België ben ik niet veel verhuisd. Ik ben altijd in de gemeente Beringen gebleven. We hebben nooit problemen gehad met de Belgische staat. We hebben geen onrecht of beledigingen ervaren van Belgische buren of andere Belgen,” zegt Kadriye met vastberadenheid. “Mijn kinderen zijn altijd naar school gegaan in België. Degenen die hun opleiding hebben afgerond, zijn hier gaan werken. Iedereen heeft een baan en een stabiliteit opgebouwd.”

Toch had Kadriye altijd het gevoel dat Turkije voor haar de betere plek was. “Eigenlijk was Turkije voor mij beter. Ik ben nooit helemaal gewend aan België. Als mijn man daar een goede situatie had kunnen opbouwen, zou ik daar gelukkiger zijn geweest,” zegt ze, reflecterend op haar verleden.

De tijd heeft veel veranderd. “Die oude tijd is niet meer,” zegt Kadriye, haar stem doordrenkt van nostalgie. “De vrienden die ik hier door de jaren heen heb gemaakt, zijn inmiddels allemaal overleden. Ik had waardevolle vrienden en we kwamen goed met elkaar overweg.” Ze herinnert zich hoe ze altijd betrokken was bij de gemeenschapsactiviteiten. “In het verleden kon er geen bruiloft of feest zonder mij plaatsvinden. Als er een begrafenis was, werd het nooit zonder mij gedaan.” Maar na de dood van haar man trok ze zich terug uit veel van deze activiteiten. “Na de dood van mijn man trok ik me echter terug uit alles. Nu leef ik bij mijn kinderen,” vertelt ze zacht.

Wat betreft haar kinderen en kleinkinderen, laat Kadriye hen hun eigen keuzes maken. “Wat wij ook zeggen, het is hun keuze,” zegt ze. “Mijn enige advies is dat ze zich niet met anderen inlaten, dat ze eerlijk en moreel blijven en vooral veel om hun huis en familie geven,” sluit ze af, met een glimlach die zowel wijsheid als liefde uitstraalt.

KADRİYE ÇAMTEPE

BERİNGEN

Ben 1938 yılında İzmir’de doğdum. Çocukluğum, gençliğim İzmir’de geçti. Eşim Hasan Hüseyin Çamtepe 1964 yılında bir maden işçisi olarak Belçika’ya gelmişti. Ben ise 1965 yılında Belçika’ya geldim.

Belçika’da hayatım iyi geçti. Çevrem ile, komşularımla, arkadaşlarımla hep iyi geçindim. Bu ülkede bir sorun yaşamadım.

Hayatımda Çok Acı Çektim

Eşim 1932 yılda doğmuştu. 1964 yılından 1982 yılına kadar maden ocağında çalıştı. Sonra bir kalp krizi sonrası hayatını kaybetti.

Ben bir işçi olarak herhangi bir işyerinde çalışmadım. Eşimin aylığı ile geçindim. Çocuklarımı yetiştirdim. Çocuklarım yetişince onların da aileye katkısı oldu.

Hayatım hep acı ve mücadele ile geçti. Bir ara İzmir’e geri döndüm. 5,6 yıl orada kaldım sonra yeniden geri geldim. 11 çocuk annesiyim, 4 çocuğumu kaybettim, ancak şu anda hayatta 6 kız 1 oğlan olmak üzere 7 çocuğum, 16 tane de torunum var.

Ben Buraya Hiç Alışamadım

Belçika’ya geldikten sonra bir süre zorluk yaşadım. Dil ve çevreyi öğrenmek öyle kolay olmuyor. Zamanla buraya alıştım. Alışveriş yapar eve gelirdim. Benim aslında arkadaşlarım çok iyiydiler, onların bana çok yardımı oluyordu. Bende her zaman onlara yardımcı olurdum, Hep dayanışma içinde olurduk.

Çocuklarım Benim Tercümanım Oldular

Ben Flamanca’nın üzerine öyle çok düşmedim. Çocuklarım çabuk büyüdüler ve bana tercüman oldular.

Sıla Yolunda Kaza Yaptık, Bizi Allah Korudu

Eşim hayatta iken her sene arabayla Türkiye’ye giderdik. Memleketimizi seviyor ve özlüyorduk. Bir defasında yolda kaza yaptık. Almanya’da bir araç ile karşı karşıya çarpıştık. Çok şükür çoluk çocuk ağır darbe almadı, kazayı ucuz atlattık. Ertesi yıl yine izine gittik.

En Dayanılmaz Acı Evlat Acısı

Birçok yakınımı kaybettim. Acı üstüne acı gördüm. Anne baba ve birçok aile bireyimi kaybettim. İlk oğlum vefat ettiğinde 33 yaşındaydı. Kızım bir yıl önce 60 yaşında vefat etti. Diğer çocuklarım ise küçük yaşta hayatlarını kaybettiler. Beni asıl hayatta evlat acısı yıktı.

Belçika’da Kimseden Bir Kötülük Görmedik.

Belçika’da çok fazla yer değiştirmedim. Hep Beringen belediyesi sınırları içinde kaldım.

Belçika devleti ile hiçbir sorun yaşamadık. Belçikalı komşular veya diğer anlamda Belçikalılarda bir haksızlık hakaret görmedik, olumsuz bir durum yaşamadık.

Çocuklarım hep burada okula gittiler. Eğitimini bitirenler burada çalışmaya başladılar. Hepsinin bir işi düzeni var.

Aslında Türkiye benim için daha iyiydi. Ben buraya tam olarak alışamadım. Eşim Türkiye’de bir düzen kursa ben daha mutlu olurdum.

O Eski Ortam Artık Yok

Burada zamanla edindiğim arkadaşlarım hep öldüler. Benim çok değerli arkadaşlarım vardı. Onlarla çok iyi geçinirdik. Burada geçmişte bensiz düğün dernek olmazdı. Bir cenaze olsa bensiz kalkmazdı. Eşimi kaybettikten sonra her şeyden elimi ayağımı çektim. Şu anda çocuklarımla yaşıyorum.

Torunlarım Doğru Dürüst Ahlaklı Olsunlar Yeter

Çocuklarım veya torunlarım kendi gelecekleri hakkında kendileri karar verecekler. Biz ne desek boş. Çünkü hayat böyle.

Çocuklarıma tek tavsiyem hayatlarında kimseyle uğraşmasınlar, doğru dürüst ahlaklı ve özellikle evlerine çok düşkün olsunlar.