Münife Çalık

Munife Çalık werd geboren in het dorp Yazıçepni in het district Boğazlayan, provincie Yozgat, Turkije. Haar jeugd werd gevormd door de waarden van haar familie en de vastberadenheid van haar moeder, die altijd het beste voor haar kinderen wilde. “Mijn moeder heeft nooit naar school gegaan. Ze maakte een gebed: 'Geef me een kind, of het nu een meisje of jongen is, en ik zal het naar school sturen.' Mijn moeder kreeg drie dochters en twee zonen en stuurde ons allemaal naar school,” vertelt Munife met trots. Zij en haar zussen haalden hun diploma’s, een prestatie die in haar familie altijd als belangrijk werd beschouwd.

Haar vader was als gastarbeider naar Duitsland gegaan. “In 1961 kwam hij als arbeider naar Duitsland en werkte daar hard. Hij ging met pensioen in Duitsland en keerde uiteindelijk terug naar Turkije,” herinnert ze zich. Munife’s jeugd was gekleurd door de aanwezigheid van haar vader, die haar meenam naar het land van de gastarbeiders. "Ik was een zeer vaardig en energiek meisje, en mijn vader nam me altijd mee, waar hij ook heen ging," zegt ze. Samen zorgden ze voor hun koeien en deden ze andere klusjes op het platteland.

Het gezin besloot uiteindelijk te verhuizen. "Mijn vader had met het geld dat hij in Duitsland verdiende een huis gekocht in Kayseri. Mijn zussen wilden graag naar de stad verhuizen, maar mijn moeder wilde dat niet zo graag. We hadden een goed leven in het dorp, en ze was tegen het verhuizen naar de stad," vertelt Munife. Uiteindelijk overtuigde haar vader haar moeder, en het gezin verhuisde naar de stad Kayseri, waar het leven hen een nieuwe horizon bood.

Toen Munife ouder werd, begon de vraag over haar huwelijk te spelen. "Mijn man, die de zoon is van de tante van mijn moeder, had al een oogje op mij en gaf niet op," vertelt ze. Het huwelijk werd, ondanks hun jeugdige verzet, uiteindelijk geregeld door haar moeder. Ze verhuisden naar de stad en vestigden zich in Kayseri, waar ze hun eerste drie kinderen kregen. Hun levens zouden echter nog verder veranderen, want hun verhaal leidde hen naar België.

Munife’s man, Yusuf Özkan, kwam in 1974 als toerist naar Duitsland. "Mijn man had in Turkije een horlogezaak. Toen het gesprek op Duitsland kwam, verkocht hij alles en vertrok daarheen," herinnert ze zich. Nadat hij twee jaar in Duitsland had gewerkt, kwam hij via een dorpsgenoot naar België. Yusuf reisde met zijn kinderen, verstopt onder een deken om de douane te passeren, op weg naar Beringen, waar werk in de kolenmijnen beschikbaar was.

Munife volgt haar man en hun kinderen naar België. Eerst verbleven ze een tijdje in Antwerpen. "Het huis was in zeer slechte staat. Het leek wel een ruïne," zegt Munife. De overgang was zwaar voor haar, vooral omdat hun huis in Turkije veel beter was. "Ik vroeg mijn man: 'Yusuf, blijven we hier?' Hij zei: 'Ja, voorlopig blijven we hier.' Ik begon me af te vragen hoe we in dit vervallen huis met drie kinderen een thuis zouden kunnen maken," herinnert ze zich. Desondanks gaf haar man haar vertrouwen. “Hij zei dat alles in de loop van de tijd zou verbeteren,” zegt ze gerustgesteld.

Na een jaar verhuisden ze naar Leopoldsburg, waar ze een beter huis vonden. Uiteindelijk kregen ze een sociale woning in Beringen, waar ze nu al bijna 30 jaar wonen. In deze periode deed Munife alles om haar kinderen een goed leven te bieden, maar het verlies van haar man op 67-jarige leeftijd was een zware klap. “Hij overleed op 67-jarige leeftijd. Hij heeft heel hard gewerkt, gestreden en hier een leven opgebouwd. Hij deed alles voor ons en had niets voor zichzelf over," zegt Munife met veel liefde en respect voor haar man.

Hoewel Munife nooit in een fabriek werkte, werkte ze wel tijdelijk in de seizoensgebonden fruitpluk. "Mijn man wilde niet dat ik een vaste baan had. We hebben alleen tijdelijke landbouwarbeid gedaan," vertelt ze. Voor haar was het geluk altijd te vinden in de eenvoud van het gezinsleven. "Voor mij betekent gelukkig zijn: een goede partner, kinderen, vrienden en goede buren. We hebben een goede Vlaamse buur, en we hebben altijd goed contact met hem," zegt ze met een glimlach.

Haar man, die altijd het belang van onderwijs benadrukte, zei vaak tegen hun kinderen: "Lees, lees, lees." "Veel jongeren dachten dat studeren geen zin had omdat ze toch wel werk zouden vinden, maar mijn man zei altijd: 'Denk daar niet zo over, lees, lees, lees,'" herinnert Munife zich. Nu zijn haar kinderen allemaal goed opgeleid en hebben ze een goed leven, iets waar Munife trots op is.

Helaas realiseert Munife zich dat haar gezin niet altijd optimaal gebruik heeft gemaakt van de kansen die België hen bood. "De Belgische overheid heeft veel moeite gedaan om ons te helpen integreren, maar door onze onwetendheid hebben we deze kansen niet volledig benut. We dachten altijd dat we uiteindelijk zouden terugkeren naar Turkije," zegt ze. Toch heeft ze genoeg geleerd om haar dagelijks leven goed te leiden, en haar kinderen hebben veel bereikt.

Munife heeft nooit onrechtvaardigheid ervaren in België. "We zijn een geliefde familie in de buurt, en we hebben nooit te maken gehad met racisme of uitsluiting," vertelt ze. Toch merkt ze dat de tijden veranderd zijn, en dat ouders tegenwoordig minder aandacht voor hun kinderen lijken te hebben. "Ik hoop dat alle gezinnen goed voor hun kinderen zorgen, zodat ze de kansen die hier zijn volledig benutten."

Hoewel Munife nu oud is, kijkt ze met dankbaarheid terug op haar leven in België. “Op een dag zullen we sterven, en onze kinderen en kleinkinderen zullen hier blijven wonen,” zegt ze. “Als ik sterf, willen mijn kinderen misschien niet dat ik in Turkije word begraven. Voor mij is aarde gewoon aarde." Wat echt telt, is de liefde en zorg die ze voor haar familie heeft, iets dat haar geluk heeft gebracht in haar nieuwe thuis.

MÜNİFE ÇALIK

BERİNGEN

Ben Yozgat ili Boğazlayan İlçesi Yazıçepni köyündenin.

Annem benim hiç okula gitmemiş. Bir dua etmiş, kız çocuğu oğlan çocuğu farketmez bana bir çocuk verirsen onu okula göndereceğim demiş. Annemin 3 kızı 2 de oğlu oldu. Annem bizi okula gönderdi. Biz 3 kız kardeş okula gittik ve diplomalarımızı aldık.

Benim Babamda Gurbetçilik Yapmıştı

Ben küçükken çok becerikli atik bir kız çocuğuydum Babam nereye gitse beni yanında götürürdü. İneğimize bakardık, samanını dökerdik. Benim babam da gurbetçilik yapmıştı. 1961 yılında Almanya’ya işçi olarak gelmişti. Almanya’dan emekli oldu ve Türkiye’ye geri döndü. Annem babam rahmetli oldular.

Köyde Her Şeyimizi Dağıtıp Kayseri’ye Taşındık.

Babam Almanya’da kazandığı parayla Kayseri’den bir ev almıştı. Kız kardeşlerin Kayseri’ye şehire taşınalım diye tutturdular. Annem pek istemiyordu. Köyde kurulu bir düzenimiz vardı. O bozup şehire taşınmaya karşıydı. Sonra babam onu ikna etti ve biz köyde her şeyimizi dağıtıp Kayseri’ye taşındık.

Evlik Konusunda Annem Beni İkna Etti

Tabii zamanla büyüdük yetiştik. Bizi beğenip istemeye başladılar. Kız kardeşim evlenmek istemiyordu. Eşim aslında benim annemin teyzesinin oğludur. O da aklına beni koymuş, peşimi hiç bırakmadı. Biz daha yeni yetişmiş küçük yaşta olduğumuz için istemiyorduk. Ancak annemin gönlü olunca bizi de ikna etti. Sonra nişanlandık, düğünümüz oldu. Kayseri’de ev tuttuk, yerleştik. Belçika’ya gelene kadar 3 çocuğumuz oldu.

Eşim İlk Önce Almanya’ya Turist Olarak Geldi

Eşim Almanya’ya gelmeden önce Boğazlayan ilçesinde saatçi dükkânı vardı. Meslek sahibiydi. Almanya meselesi gündeme gelince her şeyi sattı buralara geldi.

Eşim Yusuf Özkan önce Almanya’ya 1974 yılında turist olarak geldi. Almanya’da 2 yıl kaldı. Belçika’da turistlere af varmış diye duyunca Almanya’dan bir köylümüzün yardımı ile Belçika’ya geldi. Belçika’ya gelirken arabanın içerisinde üstüne bir örtü koymuşlar, çocuklarda üstüne oturmuş gümrüğü öyle geçmişler.

Charleroi’da Otostop Yaparak Beringen’e Gelmiş

Belçika’nın Charleroi şehrinde bir müddet kalmış. Daha sonra maden ocağı işçi alıyormuş giye duyunca kimseye duyurmadan otostop yaparak Beringen’ne geliyor. Burada tabi o zamanlar daha önceden gelen Türkler var. Zonguldaklı Yaşar isminde biri ona yardımcı oluyor. Önce Anvers’de bir ev tutup Beringen’e gidip geliyorlar. Daha sonra bize istek gönderdi bizde böylece buraya gelmiş olduk.

Anvers’den Ev Tuttu Beringen’de Çalıştı

Buraya ilk önce Anvers’te tuttuğu eve yerleştik. Çok perişan bir evdi. Evi görünce için karardı. Ben Kayseri gibi bir yerden geldim. Burası virane bir yerdi. Çok yadırgadım o zaman. Memlekette evimiz güzeldi, her şeyimiz vardı. Buradaki evimiz Türkiye’deki evimizle kıyaslanamayacak kadar farklıydı. Ev o kadar perişan bir durumdaydı ki adeta develer teklifsin girerdi.

Şimdilik Burada Kalacağız

O zaman eşime ‘Yusuf biz burada mı kalacağız’’ diye sordum. O da ‘Evet, şimdilik burada kalacağız’ dedi. 3 çocukla bu perişan evde nasıl düzen kuracağız diye düşünmeye başlamıştım.

Eşim bana fazla kafaya takma, hepsi zamanla düzelecek diye teselli veriyordu. Çocuklarım Fatma 6 yaşında, Semra 4, Kürşat ise 3 yaşındaydı. Çocuklar bütün gün evdeydi. Okula gitmiyorlardı. 1 yıl böyle yaşadık. Bu arada 6 yaşındaki Fatma kızımızı Türkiye’de teyzesinin yanına gönderdik.

Eşim daha sonra Leopoldsburg şehrinde bir ev tuttu. Anvers’den geldik oraya taşındık. O evde harabe durumdaydı. O zamanlar bir Türk’ün iyi bir ev bulması çok zordu. Çocukları yavaş yavaş okula yazdırdık. Bir şekilde düzen kurmaya başladık. Ardından bize Beringen’de bir sosyal konut çıktı ve oraya taşındık. Ve burada 30 yıla yakındır ikamet ediyorum.

Eşim 67 Yaşında Vefat Etti

Allah’a şükürler olsun durumumuz iyidir. Geçinip gidiyoruz. Tek üzüntüm eşimdir. Eşim 67 yaşında vefat etti. Kendisi çok mücadele etti. Çalıştı çabaladı buralarda düzen kurdu. Kurduğu düzeni bir kişi olarak çalışıp yaptı. Kendi özeli için cebinde parası kalmazdı. Her şeyini ailesi ve çocuklarının geleceğini düşünerek harcardı.

Çocuklarına Çok İyi babalık Etti

Türkiye’de bir ev iki dükkân almıştı. Geri dönmek zorunda kalırsak bir işyeri açarız diye düşünmüştü.  Burada da bir ev alabildik. Eşim bizi hiçbir şeyden eksik koymadı. O çok değerli anlayışlı bir eşti. Beni memnun etmek için ne istesem yapmaya çalışırdı. Çocuklarına da çok iyi babalık yaptı.

Ben Belçika’da herhangi bir fabrikada çalışmadım. Sadece eş dostla tarlalarda mevsimden mevsime elma armut topladığım oldu. Eşimde düzenli olarak bir iş yerinde çalışmamı istemezdi. Sadece geçici tarım işçiliği yapmış olduk.

Bir insan için eşim, çoluk çocuğun, çevren, komşuların, dostların iyi ise mutlu olur. Hele hele iyi bir komşu birçok şeye bedeldir. Ev, mal mülk değil iyi bir komşu al derler. Öyle işte. Flaman komşu var hemen yanımda. Onunla bile iyi komşuluk yapıyoruz. Bayramlarda ona baklava gönderiyorum. Yaptığım yemeklerden ikram ederim.

‘’Okuyun, Okuyun, Okuyun’’

Eşim çocuklarına hep okuyun derdi. Eskiden birçok insan işsizlik parası ile geçinmeye çalışırdı. Gençlerin bir kısmı ise okuyup da ne olacak ‘Dop basar geçiniriz’ derlerdi. Eşim ise sakın böyle düşünmeyin, ‘Okuyun, Okuyun, Okuyun’ derdi. Şimdi çocuklarımın hepsi işi gücünde güzel düzenleri var.

Belçika Devletinin Sunduğu Fırsatları Değerlendirmedik

Belçika devleti bizim buraya uyum sağlamamız, dil öğrenmemiz için çok çaba harcadılar. Bu mahallemizde dikiş kursu, dil kursları her şey ayağımıza geldi. Ama bizler cahilliğimizden bu imkanları tam olarak değerlendiremedik. Kafamızda hep bir gün nasıl olsa döneceğiz fikri vardı ve bize sunulan bu fırsatları tam olarak değerlendirmedik. Buna rağmen bir şekilde ihtiyaçlarımızı karşılayacak kadar bir dil öğrendik.

Belçika’da Hiçbir Kötü Muamele Görmedik.

Belçika’da bir haksızlığa uğramadık. Kötü muamele görmedik. Çevrede sevilen sayılan bir aileyiz. Belçika’da bir ırkçılık dışlama gibi bir şey ile karşılaşmadık.

Burada çocuklarım benim istediğim şekilde bir eğitim yapamadı diye eşime çok eziyet ettim. Ben çocuklarımın hep daha üst düzey bir eğitim almasından yanaydım Bunu da en iyi bir şekilde Türkiye’de yapacaklarını düşünüyordum. Eşime hep çocuklarımı ve beni Türkiye’ye gönder diye baskı yapardım. Kayınlarım hep okumuş insanlardı. Hep iyi mevkilere geldiler. Bende kendi çocuklarım için böyle bir gelecek düşünüyordum. Eşim ise bana buna karşılık hep ‘Ben neredeysem sizde orada olacaksınız’ diyerek susturdu.

Şimdi Zaman Değişti.

Artık anne babalar bizim kadar çocukların üzerine fazla düşmüyor. Bu ülkede birçok fırsat var ama bunu tam olarak değerlendiremiyorlar. Tüm aileler çocuklarına sahip çıksınlar. Bazen hastanelerde hemşire, okullarda öğretmen Türk gençlerini görünce çok mutlu oluyorum.

Birgün hayattan ayrılacağız. Çocuklarımız torunlarımız burada yaşamaya devam edecekler. Elbette bizim gibi Türkiye’de doğmuş, orada hatıraları ile buraya gelmiş, kökleri oralarda olan insanlar ölünce kendi memleketinde defnedilmek isterler. Ben ise biraz farklı düşünüyorum. Çocuklarımız burada yaşamaya devam edecekler. Bu durumda ben hayattan ayrılınca şayet çocuklarım isterse burada beni toprağa verebilirler. Bana göre toprak topraktır. Burada çocuklarımız, torunlarımız ve onların çocukları akıllarına geldikçe gelip mezarımızı ziyaret edip bir dua okuyabilirler.